[ Pobierz całość w formacie PDF ]
tora wicze ruchowych - jest pedago- adekwatny w odniesieniu do wymienio-
gika, ci lej pedagogika do wiadczenia, nych komponentów kultury ruchowej
w której g ówny akcent k adzie si na cz owieka. Okre lenie filozofia sportu
sfer prze y , do wiadcze wszechstron- jest wed ug niego ska one zbyt w skim
nego rozwoju cz owieka poprzez ruch, zakresem znaczeniowym, ogranicza si
wiczenia fizyczne, rekreacj . Niezale - bowiem wy cznie do dzia a rywaliza-
nie od tych problemów Ivo Jirásek po- cyjnych cz owieka w obszarze kultury fi-
dejmuje w swych rozwa aniach kwestie zycznej. Tak e nazwy kultura fizyczna
metodologiczne oraz lingwistyczne zwi - czy kultura cielesna (po czesku t lesná
zane z koherentnym wyznaczeniem pola kultura) naznaczone s niedoskona o ci ,
odniesie kultury ruchowej i kinantropo- tym razem ze wzgl du na ich zbyt szeroki
logii oraz adekwatnym nazewnictwem zakres semantyczny mog odnosi si do
nauk zajmuj cych si do wiadczeniami bardzo ró norodnych do wiadcze soma-
cz owieka w obszarach ycia zwi zanych tycznych cz owieka: higieny, seksualno ci,
z cielesno ci i ruchem. Fundamentem piel gnacji estetycznej, kosmetycznej oraz
tych refleksji i bada pozostaje dla Jirás- ogólnej motoryczno ci, ruchliwo ci (loko-
ka filozofia cz owieka, antropologia fi- mocji, mowy, ta ca, teatralnych przedsta-
lozoficzna. cz c w nich fenomen ru- wie , gestów religijnych, obyczajowych
chu (kinesis) z filozoficzn refleksj nad itp.).
cz owiekiem, czyli antropologi tworzy Kultura, cia o i ruch rozwa ane s
Jirásek podwaliny nowej nauki (ugrunto- przez Jiráska w perspektywie systemo-
wanej jednak dobrze w tradycji czeskiej wej. Przydatno heurystyczna podej cia
Maria Zowisło
178
systemowego ujawnia si wedle czeskie- poprzednich stanów. Holistyczna filozofia
go filozofa w eksplikacji stanowiska ho- cz owieka jest obron wieloaspektowo-
listycznego (od greckiego holon ca o ; ci ludzkiego bytu, wskazuje na warto
we wspó czesnej filozofii czy psychologii ró nych poziomów bytowania: cielesno-
termin ten sta si podstaw holizmu an- ci, wiadomo ci, emocji, spo ecznego
tropologicznego i kosmologicznego m.in. ego. Jednocze nie systemowe podej cie
takich autorów jak Arthur Koestler czy umo liwia opis kultury ruchowej cz o-
Ken Wilber) w antropologii oraz kinan- wieka jako podsystemu kultury w ogóle,
tropologii. Filozof podkre la w swych wspó istniej cego w kulturze na równych
ksi kach i artyku ach, e holizm pozwala prawach z innymi podsystemami: sztuk ,
uj cz owieka jako strukturaln jedno prawem, filozofi , j zykiem, religi i in-
fizycznej, mentalnej, sakralnej i spo ecz- nymi. Ivo Jirásek, ukazuj c autentyczn ,
nej istoty. Holizm pozwala unikn pu- inspiruj c do samorealizacji, kreatywn
apek i ogranicze tradycyjnych podej obecno i warto wicze ruchowych
filozoficznych, tj. monizmu, dualizmu, cia a w ludzkim yciu, eksponuje równo-
triadyzmu czy pluralizmu. Systemowe cze nie olbrzymi wag humanistycznej,
i holistyczne rozumienie bytu ludzkiego wieloaspektowej naukowej refleksji nad
wyklucza traktowanie umys u i cia a jako kultur ruchow cz owieka.
oddzielnych cz ci, a w efekcie redukowa-
nie go do jednej z nich. Rozwój cz owie- Opracowa a Maria Zowis o (z wyko-
ka polega na wy anianiu nowych ca o ci, rzystaniem biogramu przes anego przez
które nie mog by wyja nione w sposób Ivo Jiráska)
redukcyjny, tj. poprzez sprowadzenie do
Ivo Jirásek is a Czech philosopher. He His editorial responsiblity includes serv-
works at Palacký University in Olomouc, ing as chairman for Gymnasion: asopis
the Faculty of Physical Education where pro zá~itkovou pedagogiku. Ivo Jirásek is
he is the Vice-Chair of Kinanthropology the author of three books, two own and
and Social Studies. He completed and got one collective: Pro~itek a mo~né sety (Ex-
his doctor s and postdoctoral degrees at perience and possibile worlds, 2000) Filo-
Palacký University and since 1995 he sofická kinantropologie: setkání filosofie,
has been teaching there the philosophy t la a pohybu (Philosophical kinanthro-
of movement culture and kinanthro- pology: a meeting of philosophy, body and
pology. He is a member of many Czech movement, 2005) and Fenomén Foglar
and international scientific associations, (Foglar s Phenomenon, 2007, ed.). In his
among others eská kinantropologická researches Ivo Jirásek focuses on philo-
spole nost, the European Association for sophical, methodological and linguistic
the Philosophy of Sport, the International questions connected with human move-
Association for the Philosophy of Sport ment culture and experiential education.
and the British Philosophy of Sport Associ- His main interest is put on such issues like
ation. He is on the editorial boards of sev- the nature and functions of games, experi-
eral journals in his country and in Poland. ence, education, body and movement and
Ivo Jirásek
179
he considered them with broad reference most valuable object and sport, movement
to philosophic tradition. For him the most arts, physical education, recreation, tour-
important basis for such examination is ism, medicinal therapy are only means for
anthropology and it should be evolved improving human existence, personality
in accordance with Kantian teleological and experience. Ivo Jirásek applies his
thinking on man. He establishes and ad- ideas in practice as an instructor and con-
vocates philosophical kinanthropology, sultant in the Czech School of Lipnice, the
a broader type of anthropology that in- member of international outdoor educa-
cludes within its domain and searches into tion organization Outward Bound.
various experiences of human movement.
Man is perceived here as a superior and M. Z.
NR 8 2008
STUDIA HUMANISTYCZNE
AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO W KRAKOWIE
JERZY KOSIEWICZ
roku), stoczy kilkana cie pojedynków
mi dzynarodowych, wchodzi w sk ad
m odzie owej kadry Polski i I-ligowego
zespo u Gwardia ód . Posiada II dan
w zakresie aikido. W odzi rozpocz te
swoj dzia alno zawodow , najpierw
jako nauczyciel wychowania fizycznego
w szkole podstawowej, prowadz c klas
sportow w judo (wyró nian na zawo-
dach sportowych), nast pnie w szko ach
[ Pobierz całość w formacie PDF ]