[ Pobierz całość w formacie PDF ]
gierskiej Wiosny Ludów zapisała nazwiska takich generałów polskich, jak:
czym rozpoczął wielką zwycięską epopeję. W ciągu zaledwie paru tygodni
dowódca Legionu Polskiego - Wysocki czy wspomniany już głównodowo-
odniósł serię olśniewających zwycięstw - pod Csucsą, Zsibó, Des, Bethlen-
dzący całej armii węgierskiej - gen. Dembiński i gen. Bułharyn. Parę tysięcy
Naszód, Tihucą, Beszterce, Galfalvą i Szókefalvą. Wyzwolił główne centra
Polaków uczestniczyło w węgierskiej wojnie niepodległościowej, głównie w
Siedmiogrodu: Kolozsvar (obecnie rum. Cluj) i Marosvasaarhely (dziÅ› rum.
szeregach Legionu Polskiego, wyróżniając się m.in. w bitwach pod Szolnok,
Tirgu Mures). Zwycięska kampania Bema nie tylko przywróciła wiarę w
Iszaseg, Hatvan, przy zajmowaniu Bicske, pod Nagysarló, przy odbijaniu
sukces rewolucji węgierskiej, ale na wiele miesięcy odwróciła losy wojny z
Budy.
Austrią, umożliwiając zwycięską wiosenną ofensywę wojsk węgierskich 1849
r. na terenie centralnych Węgier. Sam Lajos Kossuth napisał w liście do
ZA WOLNOZ NARODÓW KAUKAZU
Bema: Imię Twoje słało się nierozdzielne z historią Węgier, złączone z nią na
zawsze, będzie jej wieczną chlubą. Największy narodowy poeta węgierski
Przez parę dziesięcioleci XIX wieku ukształtowała się tradycja
Sandor Petofi, służący jako adiutant gen. Bema poświęcił polskiemu wodzo-
wspólnej walki Polaków i Czerkiesów przeciwko Rosjanom na Kaukazie.
wi Bem apó ( ojczulkowi Bemowi") kilka swoich najpiękniejszych wierszy,
Zainicjował ją jeszcze przed 1840 rokiem Aleksander Wereszczyński, a póz-
m.in. Dni cztery bito z dział" i Armia Siedmiogrodzka". W tym ostatnim
niej kontynuował Michał Czajkowski.
wierszu pisał z emfazą m.in.:
Wielu Polaków stanęło po stronie ostatniego obrońcy wolności Kau-
kazu Szamila, m.in. inżynier Józef Dzik i Julian Witkowski. Gdy Szamilowi
Nie nam zwyciężać? Przecież Bem dał hasło,
udało się zabrać w Awarji 40 armat rosyjskich w 1842 r., to do obsługi ich
32
33
stanęli w dużej mierze zbiegli do jego wojsk Polacy (według: K. Janik Dzieje
O WOLNOZ KRAJÓW AMERYKI PÓANOCNEJ I POAUDNIOWEJ
Polaków na Syberii", Kraków 1928, s. 275). Nieprzypadkowo mieszkańcy
Kaukazu szybko nauczyli się odróżniać Polaków od Rosjan, mówiąc: Ursus Właściwie już w drugiej połowie XVIII wieku w bojach o niepodle-
jaman, Polek jekszy (Moskal zły, Polak dobry) (według: K. Janik, op.cit., s. głość Stanów Zjednoczonych możemy szukać zaczątków wielkiej tradycji
273). Uciekający z armii carskiej do partyzantki wolnościowej ludów Kauka- polskich walk Za wolność naszą i waszą". Ton nadały tu przede wszystkim
zu Polacy tak realizowali słowa wiersza zbuntowanego przeciw caratowi dwie postacie: Kościuszki i Pułaskiego. Tadeusz Kościuszko, mianowany
poety Gustawa Ehrenberga: pułkownikiem amerykańskich wojsk inżynieryjnych, wsławił się głównie
zasługami w ufortyfikowaniu Ticonderogi, Mount Independence i West
Point. W tej ostatniej miejscowości właśnie Kościuszko utworzył podwaliny,
Gdziekolwiek nas wyrok cara zawlecze,
najbardziej dziś znaczącej amerykańskiej wyższej szkoły wojskowej. Najwięk-
Oszukamy jego dumÄ™,
sze efekty militarne przyniosło jednak Amerykanom świetne ufortyfikowanie
Poniesiem wszędzie prawa człowiecze,
Saratogi przez Kościuszkę. Przyczyniło się ono w niemałej mierze do zwycię-
Poniesiem wolności dżumę...
stwa Amerykanów i kapitulacji brytyjskiego generała Bourgoyne. Poza rolą w
walkach o niepodległość Stanów Zjednoczonych Kościuszko wyróżnił się
Najsłynniejszym przejawem zbrojnych współdziałań polsko-
swymi działaniami na niwie społecznej. M.in. utworzył za własne pieniądze
czerkieskich była zbrojna wyprawa 72 polskich żołnierzy na pomoc Czerkie-
pierwszą w Stanach Zjednoczonych szkołę dla Murzynów.
som, rozpoczęta 18 lutego 1857 r. Dowodził nią pułkownik artylerii Teofil
[ Pobierz całość w formacie PDF ]